نقاشی بسیار ظریف و ریز بویژه نقاشی پرتره که بتوان در دست جای داد و یا به عنوان یک شیء تزئینی یا زیورآلات استفاده کرد. این اصطلاح برای نسخ تذهیبی و نیز پرتره به کار می­رفت و مأخوذ از واژه لاتین minium است- آذین سرواژه­‌ی قرمز رنگی که با نقوش مینیاتوری (miniator) تزئین می­‌شود. از سده هفدهم میلادی این اصطلاح به دلیل یک خطای لفظی برای همه نوع تصویرسازی نسخ خطی به کار برده شد؛ زیرا این واژه با واژه minute به معنی کوچک هم خانواده است. اما آنچه امروزه مینیاتور خوانده می­شود، در سده‌­های میانه (قرون وسطا) با واژه historia بیان می­‌شد. در دوره­ی الیزابت نیز آثار پرتره و نقاشی‌­های هیلیارد و دیگران «تذهیب‌کاری» یا «نقاشی کوچک» خوانده می­‌شد. این نقاشی­‌ها بر روی پوست گوساله یا گاهی بر عاج یا مقوا انجام می­‌گرفت و در سده­‌های هفدهم و هجدهم نقاشی مینیاتور به روش میناکاری رایج و فراگیر شد. نقاشی مینیاتور پرتره از ادغام سنت­‌های تذهیب‌کاری سده‌­های میانه و مدال­سازی دوره­‌ی رنسانس ابداع شد که از اوائل سده­‌ی شانزدهم تا میانه‌­ی سده­‌ی نوزدهم که ظهور عکاسی عملاً موجب افول نقاشی شد شکوفا بود. [گاه از این واژه به غلط برای توصیف آثار نگارگری سنتی ایرانی استفاده می­شود.]

منبع: سبک ها و مکتب های هنری/ مولفان: ایان چیلورز، هارولد آزبرن و دیگران، تدوین و ترجمه: فرهاد گشایش، تهران، عفاف، 1380.