تاشیسم (Tachisme)

اصطلاحی که میشل تاپیه منتقد فرانسوی برای توصیف سبکی در نقاشی ابداع کرد که طی دهه های 1940 و 1950 رایج بود و مشخصه آن لکه ها و پاشش نامنظم رنگ بود (تاش tachدر زبان فرانسوی به معنی نقطه یا لکه است ). تاشیسم از این نظر که تلاش داشت تا کاملاً خود انگیخته و شهودی باشد و برنامه ریزی آگاهانه و فرمی را کنار می نهاد، بسیار تحت تأثیر اکسپرسیونیسم انتزاعی قرار داشت. تاشیسم تلاشی برای نمایش یا بیان نداشته، بلکه قصد دارد نوعی حالت نمایشی یا حسی باشد. تاپیه در کتابش تحت عنوان هنر بیگانه (Vn Art Autre 1952)(نگاه کنید به هنر بیگانه) تاشیسم را هنر بیگانه نامید تا بدین ترتیب بر گسست کامل آن از تمامی ارزش های زیبایی شناختی و روش های نقاشی تا پیش از سال 1950 تأکید ورزد.متعاقب آن در سال 1953 ژان آتلان دیدگاه صریح و روشنی از فلسفه نهان در پشت آن ارائه داد: "من معتقدم  منبع مشترکی برای نقاش و رقصنده وجود دارد، این منبع مشترک حالت خاصی از ریتم های زندگی است . از نظر من یک تصویر نمی تواند حاصل یک ایدهء از پیش ادراک شده باشد؛ پس نقش تصادف در آن بسیار حائز اهمیت بوده در واقع همان نقش تصادف است که در نهایت نقش تعیین کنند و قطعی در خلق اثر هنری ایفا می کند. باید دانست  در آغاز یک ریتم وجود دارد که می خواهد خود را رها و آشکار سازد: ادراک این ریتم اصل اساسی است که کیفیت حیاتی اثر هنری بر بسط و گسترش آن متکی است".

 تاشیسم اساساً یک جنبش فرانسوی بود (فوتریه، ژورژ ماتیو و ولزِ پاریسی آلمانی الاصل از جمله پیروان پیشروی این سبک بودند) و نقاشی تاشیستی ذاتاً موقرتر و آرام تر از آثار اکسپرسیونیسم انتزاعی امریکایی هستند. گاه اصطلاح انتزاع تعزلی و هنر غیر فرمی نیز به عنوان مترادفی برای تاشیسم به کار می روند، با این حال منتقدین خاصی این اصطلاحات را با برخی تفاوت های جزیی توصیف می کنند. اما این مشکل در حوزه ی لغت شناسی به همین جا ختم نمی شود، واژه تاشیسم طی سدۀ نوزدهم با معانی مختلف و با فحوایی تحقیرآمیز برای اشاره به امپرسیونیست ها و به کار می رفت.

رومول نوتیو (Romul Nutiu)

سرژه پولیاکوف (Serge Poliakoff)

منبع: سبک ها و مکتب های هنری/ مولفان: ایان چیلورز، هارولد آزبرن و دیگران، تدوین و ترجمه: فرهاد گشایش، تهران، عفاف، 1380.